Stress ontstaat als er een onevenwicht is tussen de draaglast en draagkracht. Als de last groter is dan wat je kan dragen ga je kopje onder. Je verliest als het ware de controle. Logisch dat dit zowel fysieke als mentale sporen nalaat. Veralgemenen kunnen we niet. Wat voor de ene persoon een leuke en positieve uitdaging is, kan voor de andere al een groot probleem voorstellen.
In het begin ga je bij een onevenwicht allerlei oplossingen zoeken om de draaglast niet te veel te laten doorwegen. Je gaat wat sneller werken, of de belasting spreiden. Doch als de druk blijft toenemen en de knoppen beginnen door te slaan gaat het niet meer. Dan begint stress echt in te werken in jouw lichaam en wordt het ongezond.
De stress die je ervaart als sporter hoort eigenlijk niet persé bij de ongezonde negatieve stress. Doch snooker is nu eenmaal een concentratie- en precisiesport. Iedere millimeter afwijking is er één te veel. Een pot maken of missen zorgt voor druk. De prikkels (draaglast) kunnen in sommige gevallen te veel zijn voor een speler waardoor stress de bovenhand krijgt.
FACTOREN DIE STRESS TRIGGEREN
- de dingen perfect willen doen ... de 'hardcore' perfectionist wil en kan niet falen. 'Het perfecte frame spelen' maak je als speler niet vaak mee. Niet goed genoeg wil zeggen dat het altijd beter kan. Wil je bij de besten horen in wat je doet, dan moet je bij precisiesporten een perfectionist zijn. Maar het is eveneens belangrijk dat je kan doseren en relativeren. Zo niet kan deze instelling wel eens de oorzaak zijn dat groei stagneert.
- A-factoren ... hierbij sluiten we aan bij het voorgaande. Factoren zoals ambitie, prestatiegerichtheid en competitieve ingesteldheid hoeven daarom niet meteen in negatieve stress te ontaarden. Op een gezonde manier genereren deze een gezonde stress. Doch als de sporter zichzelf geen ruimte voor falen geeft, en de perfectionist hevig de kop opsteekt, kunnen deze factoren je uitputten en zwaar gaan doorwegen.
- het woord 'moeten' ... is eigen aan iedere speler die zich strenge regels oplegt of zeer hoge eisen stelt. Op laag niveau snooker is de plezierbeleving belangrijk en zijn de belangen minder belangrijk. Doch als de doelen heel hoog gesteld worden komt professionalisme om de hoek kijken. Het principe 'no pain, no gain' doet zich hier alle eer aan. Ook hier is niets fout aan, maar het mag niet uit de hand lopen. Er kunnen gerust momenten zijn waarbij je als speler zegt 'Dit is niet goed genoeg. Dit moet beter. Ik moet hier harder voor trainen.' Langs de andere kant moet er een tegengewicht zijn die je doet relativeren of op momenten ook doet ontspannen. Het zou allemaal veel mooier zijn als je tegen jezelf ook zou kunnen zeggen dat je ook 'mag' falen. Daarom is het gezonder om 'mogen' te zeggen i.p.v. 'moeten'.
- alles voor de buitenwereld ... waarbij je als sporter zeer georiënteerd bent op wat er buiten je gebeurt en niet zozeer op wat jij zelf doet. Het kan zijn dat je op zoek bent naar waardering of erkenning. Je gaat jezelf onder druk zetten omdat anderen of iemand anders het kan zien. In sommige gevallen zijn de coach/begeleider, vriend(in) of ouders aan het kijken en wil je wat laten zien. Eigenlijk zijn dit allemaal grote beginnersfouten die je maakt. Er is er maar één waarvoor jij de sport beoefent ... dat ben jij zelf.
- pessimisme en negatieve kijk ... welke de aanleiding zijn voor wanprestaties. Een negatieve ingesteldheid kan je nooit een goede prestatie opleveren. Opletten hier voor een negatieve spiraal. (negativiteit --> wanprestatie --> negativiteit --> wanprestatie enz.)
Al deze eigenschappen worden deels bepaald door het karakter van de mens in de sporter. Ook spelen ervaring en vaardigheden een grote rol. Wil je hier aan werken, zal je jouw kijk op jezelf
en op de dingen rondom je moeten aanpassen. Alles hangt af van jouw bereidheid om een andere weg te gaan.
SPORTEN OP ZEER JONGE LEEFTIJD ...
Ouders dienen in de eerste plaats om te motiveren en te ondersteunen. Zonder het te beseffen zetten veel ouders hun kinderen reeds onder een grote druk door te zeggen 'Doe je best want we komen naar je wedstrijd kijken.' Natuurlijk wil een kind ook presteren, maar ouders dienen waakzaam te zijn dat dit niet over geaccentueerd wordt. Op zeer jonge leeftijd dient de nadruk eerder gelegd te worden op de beleving en het plezier-aspect. Het is tevens ook belangrijk om kinderen te leren omgaan met falen, want dit kan later verstrekkende gevolgen hebben; en niet enkel in de beleving van de sport maar in het uitvoeren van een beroep en hoe men sociaal opstelt naar anderen.