De aanpak
Vooreerst dienen we te zeggen dat eenzelfde aanpak moeilijk kan gelden voor iedereen. Dat komt omdat we allemaal verschillende kwaliteiten bezitten die bepalend zijn; met name:
- niveau,
- begrijpend vermogen,
- leervermogen,
- doelstellingen/ambities,
- trainingsmogelijkheden,
- persoonlijkheid etc.
We maken het allemaal wel eens mee dat we met vragen zitten over onszelf, over het teleurstellend resultaat, onze manier van uitvoeren, onze manier van denken. Maar hoe pak je zoiets aan?
Gemakkelijk zou zijn om te denken dat het tijdelijk is en hopen dat het vanzelf wel terug beter zal gaan. Hopen dat het overgaat is geen plan. Integendeel. Je houdt jezelf hiermee in de waan. Als de problemen van terugkerende aard zijn, is het tijd om het eens anders te bekijken.
Werken aan de juiste gedachte, de juiste ingesteldheid kan eenvoudig zijn op papier, maar is het in de praktijk meestal niet. Het mentale speelveld om problemen aan te pakken
is zo groot dat we ons hier beperken tot 3 hele belangrijke stappen in het grote proces van aanpak.
1) Duidelijk analyseren / evalueren
Duidelijkheid en inzicht zijn vereist. Welke zijn de pluspunten? Welke zijn de obstakels? Daar de schijnwerpers gericht zijn op het mentale aspect is het logisch dat de aandacht uit gaat naar jouw persoonlijkheid en karakter, hoe je denkt en voelt, wie je bent als persoon en hoe je jezelf ziet. Alle problematieken en de daaraan gekoppelde oorzaken dienen duidelijk in beeld gebracht te worden. Zonder inzicht en duidelijkheid is het voor een speler onmogelijk om een start te maken.
Enkele voorbeelden van problemen:
Ik speel steeds te snel en maak hierdoor fouten.
Tussen de ballen verlies ik overzicht.
Ik denk te snel en te vaak negatief.
Ik heb steeds pech.
Ik kan niet afmaken en verlies steeds op de laatste ballen.
Bij een achterstand zit ik al in zak en as.
Ik word snel verbaal agressief.
Etc.
Peilen naar oorzaken:
Hoe is jouw basisinstelling naar alles om je heen?
Ben je altijd zo geweest?
Welke doelen stel je jezelf?
Leg je de lat te hoog?
Hoe ben je in relaties tot andere mensen?
Welke gevoelens heb je bij winnen en verliezen?
Zijn er gebeurtenissen in je leven die nog naspelen?
Etc.
2) Opstellen van werkplan en actie ondernemen
Van zodra de belangrijkste pluspunten en mentale struikelblokken duidelijk in beeld zijn gebracht, is het tijd om in actie te schieten en de oorzaken aan te pakken. Belangrijk hierbij is om dit stap voor stap te doen. Begin met het meest eenvoudige, want werken aan het mentale aspect is geen sinecure. Het is een weg die je inslaat waarbij je goed naar jezelf kijkt en ontleedt. Heel vaak betekent dit dat je jezelf als speler geleidelijk anders gaat opstellen en anders gaat denken.
Als het probleem zich bijvoorbeeld kadert in het nemen van foute beslissingen op de tafel, dien je inzicht te krijgen in het denkproces. Een werkplan om uiteindelijk een beter tactisch inzicht te verkrijgen kan bijvoorbeeld via trainen op speelsituaties of het bestuderen van beeldmateriaal. Je moet al van goede huize zijn om hierin zelf te werk te gaan. Daarom ook dat we voorstander zijn om in dit proces andere spelers of een begeleider/coach te betrekken.
Als 'negatieve gedachten' dienen getackeld te worden is het een noodzaak om te weten wat deze gedachten triggert. De opdracht hier ligt voor de hand. Een proces op gang zetten waar de speler zijn denkwijze en ervaring verschuift van negatief naar positief. Heel vaak is het zo dat werken aan een mentale weerbaarheid veel inzet en karakter vraagt omdat je eigenlijk werkt aan een ingesteldheid, een inzicht, een gevoel of een deel van jouw persoonlijkheid.
In sommige gevallen moeten we ook de realiteit onder ogen zien. Als het probleem te omvangrijk wordt, kan je niet zomaar even een video bekijken en klaar is kees. Soms is de problematiek van die aard dat dit het petje van de begeleider/coach te boven gaat en is medische hulp aan te raden.
Ongeacht de aard van het probleem/de problemen zijn de instelling en attitude van de speler uitermate belangrijk. Er moet duidelijk een wil aanwezig zijn om de nodige veranderingen teweeg te brengen. Stimulatie en motivatie zijn van groot belang.
3) Meten en bijsturen
De beste proef op de som is de praktijk zelf. Door jezelf bloot te stellen aan de prikkels, kan je het beste merken of je mentaal sterker bent geworden. Wedstrijden zijn een
ideaal hulpmiddel om bepaalde zaken te toetsen en opnieuw verder te kijken. Iemand die zich op training mentaal in de hand houdt, is al goed op weg om dat in officieel wedstrijdverband
uit te voeren. Iemand die daarentegen op training gemakkelijk ontspoort, heeft nog een weg af te leggen.
Werken aan jezelf en jouw mentale weerbaarheid is een proces dat nooit volmaakt is. Het is vallen, en opnieuw opstaan. Toen Stephen Hendry in de jaren '90 opkwam werd Steve Davis geconfronteerd
met een heel andere manier van snooker. 'Back to the drawing board.' was een hele befaamde uitspraak van hem welke aangaf dat zelfs, na jaren aan de top gestaan te hebben, een nieuwe aanpak en
bijsturing noodzakelijk was.